Focus Wetenschap

Gezonde darmen en een goed gemoed gaan hand in hand. Depressie kan veranderingen in de samenstelling van bacteriën in de darmen veroorzaken, maar er zijn nu ook aanwijzingen dat het verband mogelijk de andere kant op werkt. Lara Billie Rense spreekt Robert Kraaij (https://www.erasmusmc.nl/en/research/researchers/kraaij-robert) en André Uitterlinde (https://www.erasmusmc.nl/en/research/researchers/uitterlinden-andre), beiden vanuit Erasmus MC betrokken bij een onderzoek gepubliceerd in Nature Communications. Hoe kwam deze studie tot stand en wat kunnen de gevolgen zijn voor de behandeling van of misschien wel het voorkomen van depressie?    In het onderzoek onder 1054 deelnemers aan het ERGO-onderzoek van het Erasmus MC en 3211 deelnemers van de HELIUS-studie van het Amsterdam UMC vonden de wetenschappers verbanden tussen 12 groepen darmbacteriën en depressieve gevoelens. Ze concluderen dat een microbioom met een lage diversiteit of een onder- of oververtegenwoordiging van een specifieke bacteriesoort verband

Hoe diverser de samenstelling van bacteriën in darmen hoe beter, maar hoe stimuleer en vul je de juiste bacteriën aan en maak je je darmen gezonder? Zijn voedingssupplementen zoals pre- en probiotica uit potjes en zakjes een goede snelle oplossing of kun je je beter richten op de ingrediënten in de pan?    Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen (https://www.instagram.com/sandeur/) gaat op onderzoek uit. Als consument in de supermarkt en de drogisterij koopt hij voeding voor de darmen. Een zakje met dertig miljard ‘goede’ bacteriën en butyraat in de vorm van een pil. Op het gezonde boodschappenlijstje van kok Jesse Stey staan veel gefermenteerde producten en vezelrijke ingrediënten zoals andijvie en pastinaak. Hoe blij werd hij er zelf van? Lara Billie Rense vraagt het hem.     Boodschappenlijstje voor het recept uit de aflevering

In onze darmen leven meer bacteriën dan dat ons lichaam cellen heeft. Wat zeggen al die bacteriën over onze gezondheid? Hoeveel invloed heb je zelf op de samenstelling? En hoe kan je microbioom zelfs bepalen hoe je je voelt en gedraagd?   Lara Billie Rense spreekt met darmmicrobioloog Koen Venema (https://www.maastrichtuniversity.nl/k-venema). Hij onderzoekt alle factoren die invloed kunnen hebben op de samenstelling van onze darmbacteriën. Van de plaats waar je woont, wat je eet, tot de manier waarop je geboren bent. De bacteriën in onze darmen zijn van onschatbare waarde en hebben invloed op allerlei processen in je lichaam. Niet voor niets noemt Venema de darmen het 'tweede brein’.   Lees & kijk ook:

Eten heeft invloed op ons lichaam, zoveel weten we. Maar wat is de relatie tussen wat we eten, onze darmen en onze lichamelijke en geestelijke gezondheid?  Dat onderzoekt podcast Focus in de komende vier afleveringen.     In deze aflevering sturen verslaggever Sander Nieuwenhuijsen en Lara Billie Rense een monstertje poep naar de wetenschappelijke start-up InnerBuddies. Aan de hand van de poep brengt het bedrijf hun microbioom in kaart, met als resultaat een op maat gemaakt, uiterst persoonlijk dieetadvies waarmee de gezondheid van de darmen een boost gegeven kan worden. Diëtiste en mede-eigenaar van de start-up Jella Theeuwen legt uit hoe ze de vertaalslag maken van wetenschappelijk onderzoek naar een toegankelijk consumentenproduct. Voor wie is zo’n analyse nu relevant en sturen we binnenkort allemaal met regelmaat wat poep naar een laboratorium?     Lees & kijk ook:    Poepsamples als sleutel naar gezondheid (https://www.maastrichtuniversity.nl/nl/nieuws/poepsamples-als-sleutel-naar-gezondheid%20) – Maastr

Complotdenkers maken online gebruik van machtige marketing machines. Dat maakt dat je als argeloze internetgebruiker wordt verleid om in complotten te gaan geloven. Communicatie- en informatiewetenschapper Kitty Smeekes zet zich in om ons weerbaar te maken tegen deze slimme beïnvloedingstechnieken. Ze maakt een onderscheid tussen mensen die anderen willens en wetens manipuleren en mensen die vervolgens worden beïnvloed. In deze aflevering hoor je hoe je complotten kunt leren herkennen. Het TV-programma Focus met Petra Grijzen besteedt ook aandacht aan complotdenken. Kijk deze aflevering terug via NPO Start. Lees & Luister ook:  The Conspiracy Theory Handbook (Lewandowsky & Cook): over CONSPIR, zeven manieren van redeneren die kenmerkend zijn voor complotdenken: https://sks.to/conspiracy Het Nederlandstalige boek van dr. Sander van der Linden over hoe immuun te worden voor nepnieuws: https://www.spectrumboeken.nl/producten/immuun-voor-nepnieuws-9789000377169 In de aflevering wordt gerefereerd naar Andre

In deze aflevering: een exclusief interview met de AIVD! Complotdenken kan soms onschuldig lijken, maar het geloven in geheime samenzweringen kan grote gevolgen hebben. Dat is de boodschap van een recent rapport van de AIVD over 'anti-institutioneel extremisme'. Verslaggever Ruben Rosen Jacobson gaat op interview bij de AIVD om dit rapport te bespreken. Welke dreiging zien zij vanuit deze hoek van de samenleving? Hoe ziet deze groep mensen eruit? En hoe moeten wij hiermee omgaan? Podcast Focus onderzoekt in vier afleveringen hoe we het geloof in geheime samenzweringen kunnen verklaren. Wat is het gevaar ervan? En hoe maak je mensen weerbaar? In deze podcast verwijzen we ook naar TV-aflevering van Focus met Petra Grijzen over Complotdenken. Kijk deze aflevering terug via NPO Start (https://podcast.npo.nl/admin/feed/101/feeditem/Voor%20buitenstaanders%20lijkt%20het%20vaak%20onbegrijpelijk%20hoe%20iemand%20gaat%20geloven%20in%20een%20platte%20aarde%20of%20een%20wereld%20geregeerd%20door%20reptielen%20of%20bl

Cognitief psycholoog Rolf Zwaan beschrijft hoe gezonde nieuwsgierigheid kan doorslaan in complotdenken. Een tipje van de sluier: om de chaotische werkelijkheid te begrijpen hebben we allemaal een ‘hang naar samenhang’, maar mensen die in complottheorieën geloven zien overal verbanden.  Wat zijn de gevolgen van complotdenken? Podcast Focus onderzoekt in vier afleveringen hoe we het geloof in geheime samenzweringen kunnen verklaren. Wat is het gevaar ervan? En hoe maak je mensen weerbaar? Het TV-programma Focus met Petra Grijzen besteedt ook aandacht aan complotdenken. Kijk deze aflevering terug via NPO Start (https://www.npostart.nl/focus/17-06-2023/VPWON_1344837). In deze aflevering verwijst Rolf Zwaan naar ‘de reportage van Ruben’. Die is te horen in deze podcast van Focus, aflevering 1 van de serie Complotdenken. Lees & luister ook: De podcast van Rolf Zwaan en Anita Eerland: 'Drang naar samenhang', te vinden op Spotify (https://open.spotify.com/show/5FK4JcH6GsCStYOiCV8G0E?si=ff2aaf050d8b48ce) of Sound

Voor buitenstaanders lijkt het vaak onbegrijpelijk hoe iemand gaat geloven in een platte aarde of een wereld geregeerd door reptielen of bloeddorstige satanisten. Maar dit proces begint vaak klein, en de rol van het internet valt hierbij niet te onderschatten. Verslaggever Ruben Rosen Jacobson kruipt in de huid van een beginnend complotdenker en duikt het konijnenhol, om zo beter te begrijpen hoe iemand in samenzweringen gaat geloven. Hij krijgt hierbij begeleiding van cognitief psycholoog Rolf Zwaan. Wat zijn de gevolgen van complotdenken? Podcast Focus onderzoekt in vier afleveringen hoe we het geloof in geheime samenzweringen kunnen verklaren. Wat is het gevaar ervan? En hoe maak je mensen weerbaar? In deze podcast verwijzen we ook naar TV-aflevering van Focus met Petra Grijzen over Complotdenken. Kijk deze aflevering terug via NPO Start (https://www.npostart.nl/focus/17-06-2023/VPWON_1344837). Lees & kijk ook:  Anti-institutioneel extremisme in Nederland: een ernstige dreiging voor de democratische re

Wat is een dissociatieve identiteitsstoornis, hoe het ontstaat het en waarmee word je geconfronteerd als je ermee leeft? En wat zegt wetenschappelijk onderzoek over deze stoornis en hoe wordt het in de praktijk behandelt?   Presentator Sander Nieuwenhuijsen spreekt met Christel Kraaij (https://www.centrumvoortransitie.nl/trauma-en-transitie/over-ons/) (klinisch psycholoog), Anne Lagemaat (https://dis-is-me.nl/over-dis-is-me/wie-zijn-wij) (DIS is Me) en Eline Vissia (https://www.researchgate.net/profile/Eline-Vissia) (GZ-psycholoog en promoveerde op het onderwerp DIS) op het NPO Luister Podcastevent (https://podcastevent.npo.nl/). Ook is er ruimte voor vragen vanuit het publiek in TivoliVredenburg.    Lees & kijk ook:    DIS is me (https://dis-is-me.nl/) - online project over de ervaringen van mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis    Hier voelt ver (https://www.npostart.nl/art-dept/17-05-2023/WO_NTR_20061908) (regie Gijsje Mulder) - Art Dept (NTR)  Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsr

Veel natuur in Nederland is eigenlijk cultuurlandschap. Toch willen we graag dat een deel van onze natuur ook echte wilde natuur wordt. Of daarop lijkt. Daarom wordt in Nederland flink geïnvesteerd in rewilding, waarbij wilde dieren terug worden gebracht in ons landschap. Hoe moeten wij mensen ons tot dieren verhouden op ons kleine stukje aarde?    Dat vraagt Lara Billie Rense aan Maarten Reesink, docent 'Human-Animal Studies' aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef het boek: ‘Dier en mens: de band tussen ons en andere dieren’ en pleit voor het medeburgerschap van dieren.     Lees en kijk ook:  Dier en Mens: de band tussen ons en andere dieren – Maarten Reesink   Zoopolis: a political theory of animal rights – Sue Donaldson & Will Kymlicka Mediastorm - Beschermde dieren domineren het nieuws (https://www.npostart.nl/mediastorm/02-04-2023/VPWON_1349112%20) (HUMAN)    Podcast Focus wordt gemaakt op de NTR wetenschapsredactie door:   Host: Lara Billie Rense  Verslaggever: Sander Nieuwenhuijsen  Redactie:

Als het goed is worden dieren bij herintroducties niet zomaar lukraak uitgezet. Vooraf wordt onderzoek gedaan hoe de kans van slagen het grootst is, waarbij rekening gehouden wordt met invloed op het ecosysteem en mogelijke overlast voor mensen.      De herintroductie van dieren als bevers, otters en raven past in een bredere trend. Blijkbaar vinden we het als maatschappij de moeite waard om te investeren in het terugbrengen van dieren die we als mens eerder uitgeroeid hebben of waar eigenlijk geen plek meer voor was. Maar hoeveel moet wij ons bemoeien met die processen, kunnen we de natuur niet beter z’n gang laten gaan?    Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen wandelt door natuurgebied Keent (https://www.bezoekdemaashorst.nl/locaties/3183800633/natuurgebied-keent-1), ook wel de ‘Serengeti aan de Maas’, waar hij de oerrund 2.0 ontmoet. Grote grazers die weliswaar gefokt zijn door mensen, maar in de natuur langzaamaan hun wilde karakter terugveroveren. Ecoloog Ronald Goderie vertelt hoe dit initiatief van sticht

Is er in de Nederlandse natuur genoeg plek voor wilde dieren? Podcast Focus onderzoekt in vier afleveringen hoe uitgestorven dieren opnieuw worden uitgezet in de Nederlandse natuur.    Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen gaat op pad met beverbeheerder Wilmar Swinkels (https://www.waterschaplimburg.nl/@7834/7-april-wereld-bever-dag/) van het Waterschap Limburg en hoort en ziet hoe bevers te werk gaan in Limburgse beken en hoe er ingegrepen wordt bij overlast.     Lara Billie Rense spreekt in de studio Britt van Zelst (WUR (https://www.wur.nl/nl/personen/britt-b-britt-van-zelst-msc.htm) & NIOO (https://nioo.knaw.nl/en/employees/britt-van-zelst)), die promoveert op haar onderzoek op de sociaal-ecologische effecten van bevers in antropogene landschappen als Nederland.   Zelf op pad om de bever te spotten? Britt organiseert excursies (https://www.dagjeindenatuur.nl/britt-van-zelst/). Volg haar beveravonturen ook op Instagram (https://www.instagram.com/brittbever98/).   Focus besteedt ook op NPO2 aandacht aan de bev

Is er in de Nederlandse natuur genoeg plek voor wilde dieren? Podcast Focus onderzoekt in vier afleveringen hoe uitgestorven dieren opnieuw worden uitgezet in de Nederlandse natuur.    Hoe succesvol zijn ‘gewilde dieren’, wilde dieren die we graag terug willen? Neem de bever. Die stierf in 1826 in uit, maar werd in de jaren tachtig succesvol terug naar Nederland gebracht. Sindsdien knaagt en graaft ie hier weer uitbundig. Soms iets te enthousiast..    Verslaggever Sander Nieuwenhuijsen spreekt bestuurder Chrit Wolfhagen van het Waterschap Limburg over de overlast die de dieren veroorzaken in de provincie en welke stappen ze nemen om die overlast te beperken of voorkomen.    Focus besteedt ook op NPO2 aandacht aan de bever.    Lees & kijk ook:  Gewilde dieren, herintroducties van dieren in Nederland - Mark Zekhuis, Louis van Oort, Luc Hoogenstein     Beverdeskundigen: bevers vormen groot risico in lagere delen van ons land (https://nos.nl/artikel/2471794-beverdeskundigen-bevers-vormen-groot-risico-in-lagere-de

Binnenkort bieden we weer wekelijks de beste wetenschapsverhalen, aansluitend en aanvullend op het gelijknamige NPO2-programma: Focus.  Verslaggevers van de NTR-wetenschapsredactie gaan het veld en de laboratoria in om verslag te doen van het onderzoek in de praktijk. In de studio ontvang Lara Billie Rense wetenschappers voor een verdiepend gesprek over hun vakgebied.   Op zondag 14 mei is de derde editie van het NPO Luister Podcastevent in TivoliVredenburg in Utrecht. Focus is er ook, we gaan een bijzonder live experiment doen en je hebt de kans om zelf vragen te stellen aan de gasten. Wil je dat niet missen, koop dan een kaartje via http://podcastevent.npo.nl/  (http://podcastevent.npo.nl/)

Ruimte-onderzoek brengt nieuwe stukjes informatie. We weten steeds meer van wat er zich boven ons afspeelt. Maar wat kunnen wij als mensen daarmee? Hoe verandert deze wetenschappelijke kennis onze blik op de ruimte, en ook: hoe beïnvloedt het ons beeld van de mensheid? In deze uitzending van atlas hoor je gezaghebbend astronoom Ewine van Dishoeck.  

De sterrenkunde heeft veel te danken aan de Koude Oorlog. In deze aflevering van Atlas neemt wetenschapshistoricus David Baneke je mee in de spacerace van de Koude Oorlog tot aan de space kolonisten van nu. 

Op een heldere avond is hij op een paar plekjes in Nederland nog te zien aan de hemel. Die prachtige witte sterrenband, de Melkweg. Maar hoe is de Melkweg eigenlijk ontstaan? Melkweg-archeoloog Else Starkenburg neemt ons mee op een kosmische ontdekkingsreis. Ze is in haar nopjes met het nieuwe instrument WEAVE. Hoe verandert dit nieuwste staaltje sterrenkundige techniek ons wereldbeeld? Amateur astronoom Esther Hanko geeft tips over hoe je het meeste kans maakt om die prachtige Melkweg zelf te aanschouwen. Wil je zien waar de donkerste plekken in jouw buurt zijn? Kijk op Lightpolutionmap.info

Bestaat er leven buiten onze planeet? Het is een terugkerende vraag bij het kampvuur of in het café: Zijn er ergens in het melkwegstelsel wezens die net zo hard naar ons zoeken als wij naar hen? In het café, boeken en films  blijven antwoorden meestal ergens steken tussen hoop en vrees, maar in deze aflevering van Atlas, met planeetonderzoeker Bert Vermeersen, komen we dichtbij bewijs. 

Na de oceanen is ook de ruimte niet langer veilig voor menselijk afval. Oude raketonderdelen en vooral afgedankte, kapotte satellieten zwerven met een gigantische snelheid rond onze aarde. Dat levert niet alleen een boel rommel op, maar ook gevaar. Een botsing met ruimtepuin kan actieve satellieten beschadigen, of zelfs uitschakelen. Ruimteafval, een kosmische ramp in wording of een oplosbaar probleem? 

Heel veel signalen vanuit de ruimte kunnen we op aarde opvangen. Maar welke boodschappen slingeren we zelf eigenlijk de ruimte in? Door te kijken naar wat er vanuit de ruimte op te vangen is van de aarde, maken planeetonderzoeker Daphne Stam en sterrenkundige Willeke Mulder een vingerafdruk van het leven op aarde. Ook horen we waar de mysterieuze peryton straling vandaan komt… Heb je vragen of wil je reageren op de aflevering? Mail dan naar: atlaspodcast@ntr.nl Presentatie: Petra Grijzen. Redactie & montage: Edda Heinsman. Techniek & eindmontage: Steven Smit. Eindredactie: Gerda Bosman