Pargar

آیا اقتصاد ایران از پس تحریم های آمریکا برمی آید؟ از مقایسه ی تحریم های کنونی با دور پیشین تحریم ها در زمان اوباما به چه نتایجی می رسیم؟

در تاریخ ایران کم تر دولتمردی می توان یافت که در خوشنامی به پای امیرکبیر برسد. میرزا محمد تقی فراهانی کی بود و از او چه برجای ماند؟

آیا فلسفه پیشرفت می کند؟ اگر در فلسفه پیشرفت می بینیم چرا پرسش های بنیادی فلسفی همان است که از ابتدا بوده و اگر فلسفه پیشرفت نمی کند فیلسوفان امروزی چکار می کنند؟

در مورد شخصیت تاریخی پیامبر اسلام چه می دانیم؟ آنچه می دانیم تا چه حد با افسانه آمیخته است؟ منابع اصلی ما برای شناخت محمد بن عبدالله چه هستند و تا چه حد سندیت تاریخی دارند؟

جهان کنونی به صحنه ی نظام های اخلاقی متنوع و گاه کاملا متضاد تبدیل شده و این تنوع در نتیجه ارتباط مداوم فرهنگ ها و جوامع بیشتر به چشم می آید. آیا چنین وضعیتی ما را به نسبی گرایی اخلاقی نمی رساند؟ نسبی گرایی اخلاقی چیست؟

آیا دونالد ترامپ ماندنی‌‌ست و دور دوم ریاست جمهوری او را خواهیم دید؟ در این مورد زود است بحث کنیم. اما در جواب یک سوال دیگر شاید بتوان نظرات متفاوت را سنجید، آیا ترامپ، آنگونه که تابحال بوده، تاثیرات ماندگاری بجا می گذارد؟

سازمان مجاهدین خلق متشکل ترین گروه مخالف جمهوری اسلامی ست. این گروه تلاش می کند خود را آلترناتیو جدی نظام اسلامی ایران معرفی کند. آیا چنین توانی در این سازمان دیده می شود ومی توان چنین دورنمایی برای آن تصور کرد؟

قیصر کجایی، مردمو کشتن! این شعار یک بیان خلاق نوستالژی در سیاست ایران است. نوستالژی چیست و چه نقشی در سیاست امروز ایران بازی می کند؟

در داستان رایج از رشد شخصیت، داستانی که از کودکی با آن بزرگ می شویم، ازدواج یک فصل مهم است. انتظار می رود در زمان مناسب به این فصل جامه‌ی عمل بپوشانیم. ولی آیا ازدواج به معنی رایج در حال منسوخ شدن نیست؟

با مرگ داریوش شایگان، بومی گرایی ایرانی یکی از شناخته شده ترین چهره های خود را از دست داد. قافله ای که از بعد از انقلاب مشروطه با کسانی چون احمد کسروی و فخرالدین شادمان شروع شده بود در پیش از انقلاب ایران بسیار تاثیرگذار شد. با کتاب مشهور جلال آل احمد بومی گرایی و نقد غربزدگی دو روی یک سکه شدند. اما انقلاب ایران مهر خود را مثل هر چیز دیگر بر بومی گرایی هم زد. روشنفکران عرفی چون شایگان کم کم از بومی گرایی دور شدند و حتی شماری از روشنفکران دینی گفتند در بومی گرایی سنت و دین تبدیل به ایدئولوژی می شود. بومی گرایی چیست؟ آیا بومی گرایی با مرگ شایگان به تاریخ پیوسته یا در کسوتی دیگر در حوزه ی اندیشه و عمل سیاسی خود را نشان می دهد؟ به این معنا نمی توان سید علی خامنه ای را بومی گرا نامید؟ مهمان ها، مهرزاد بروجردی و حسین کمالی.

پنجاه سال از تاسیس کانون نویسندگان ایران می گذرد. این کانون از هسته‌های اصلی روشنفکرانی بود که مرجع خوانده می شدند. اما یکی از مهمان های پرگار می گوید زمانه‌ی روشنفکران مرجع به سر آمده. آیا چنین است؟

ایران صفوی بیش از دویست سال توانست با بزرگ ترین قدرت جهانی آن روزگار، امپراتوری عثمانی، رقابت کند و بر دیگر قدرت جهانی، امپراتوری گورکانی در هند، تاثیر فراوان بگذارد. اما چرا این قدرت برتر جهانی به سرعت توسط امیری از قندهار برچیده شد؟

غالب ایرانی‌ها به سلسله‌ی صفویه می بالند چرا که ایران بار دیگر در عهد صفوی بود که سربلند کرد. ولی صفویه شروع رسمیت یافتن تشیع و قدرت گیری علمای شیعه نیز هست. دوران صفویه را چطور باید ارزیابی کرد؟

حوادث ایران در دو سال اخیر و انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا طیف برانداز جمهوری اسلامی ایران را تقویت کرده است. ولی چرا حتی از جانب شماری از مخالفان جمهوری اسلامی در مورد براندازی و طیف برانداز ابراز نگرانی می شود؟

سی سال پیش در چنین روزهایی آیت الله خمینی قطعنامه ی ۵۹۸ سازمان ملل را پذیرفت و کمی پس از آن جنگ ایران و عراق خاتمه یافت. ولی چرا این جنگ خانماسوز تا این حد به درازا کشید؟

ادیان ابراهیمی نه فقط پدری مشترک بلکه شهری مشترک هم دارند. شهری که در قلب روایت های آن‌ها قرار دارد، بیت المقدس. اما این شهر مایه بیشترین اختلاف در میان پیروان این ادیان بوده است. بیت المقدس چه تاریخی دارد و می توان از متون دینی برای خواندن تاریخ آن استفاده کرد؟

بعد از افشای آزار جنسی دانش آموزان توسط یک معلم در مدرسه ای در تهران، یکی از نظراتی که کم‌تر دیده شد این بود که در اجتماع سالم، این معلم در اولین مراحل آگاهی خود به چنین تمایلاتی، به یک روان درمانگر مراجعه می کند. روان‌درمانگری چیست و تا چه حد کارآمدست؟

چارلز داروین بدون آنکه خود بخواهد اعتقاد دینی در مورد آفرینش انسان را از پایه به لرزه درآورد. آیا راهی هست که بتوان ایمان دینی در مورد آفرینش خدایی انسان را با نظریه‌ی تکامل داروین سازگار کرد؟

تعارف چیست؟ مخفی نگه داشتن دنیای درون و حفظ ظاهر یا تمهیدی برای سهل و روان کردن مناسبات اجتماعی که سنت در آن نقشی بارز ایفا می کند؟ چرا در جوامعی چون افغانستان و ایران دست و پاگیر بودن تعارف حال بیشتر به چشم می آید؟

در عمق دوران قاجاری، در خانواده‌ی یکی از علمای صاحب نام قزوین، در محیطی که جز خواندن قرآن در کسب دانش نمی‌شود پیش‌تر رفت و از سال‌های نوجوانی باید به خانه‌ی شوهر عزیمت کرد، دختر جوانی را تصور کنید که به آیینی جلب می‌شود که خانواده و اطرافیانش مفسده‌انگیز می‌خوانند. اصرار او بر ماندن بر این اعتقاد در سال‌های بعد او را به پشت پا زدن به ازدواج وا می‌دارد آن هم در شرایطی که صاحب سه فرزند شده. برای گریز از قیدهای خانواده راهی عتبات می‌شود. سفری که شهرت او را چه در میان هم کیشانش و چه در میان کسانی که فاسدش می‌خوانند افزون می‌کند و او را در بازگشت به یکی از چهره‌های اصلی جریان بابی تبدیل می‌کند. این زن طاهره قُرۃ‌العِین است. او در مجامع و در تصمیم‌های اصلی جریان بابی شرکت می‌کند و در نهایت سرنوشتی می‌یابد همچون دیگر رهبران بابی. طاهره کیست و تاثیرش بر جریان بابی چیست؟ مهمان‌های این برنامه، مینا یزدانی، استاد تاریخ دانشگاه کنتاکی شرقی، و مجید تفرشی، سندپژوه در بریتانیا، هستند.