Be Ebarat-e- Digar

سپیده صفاریان، که بیش از دو دهه در ایران معلم و مدیر مدرسه بوده، پس از آنکه در دوره جنبش مهسا،در یک پیام ویدیویی از ماموران ضد شورش خواست به دانش آموزان او که معترض بودند، شلیک نکنند، پروانه مدرسه غیر انتفاعی او، آرتینا در سنندج لغو و مدرسه او بسته شد. او که حالا در سوئد زندگی می کند دریک گفتگوی ویژه با ژیار گل می‌گوید: «در نامه لغو مجوز نوشته بودند که من به این دلیل که مشوق دیگران به اعتصابات و اعتراضات بودم، مجوز مدرسه‌ام باطل شد». این فرهنگی با سابقه در ادامه همچنین درباره نقش معلمان در اعتراضات اخیر، تشکل‌های صنفی آنان، حقوق و مزایای فرهنگیان و همینطور میزان کارآمدی سیستم آموزشی توضیح می‌دهد و می‌گوید بجز آن همچنان نگران تاثیر شرایط اقتصادی بر وضعیت دانش‌آموزان است:‌ «با تحریم‌ها و تورم می‌دیدم که حتی نوع خوراکی‌های بچه‌ها تغییر کرده». سپیده صفاریان مهمان این گفت و گوی ویژه است.

بعد از بیست سال حضور پر رنگ نیروهای بین‌المللی در افغانستان، این کشور بیش از دو سال است که از نظر سیاسی دوباره سر جای اولش برگشته و مردم افغانستان، بخصوص زنان با مشکلات فراوان اجتماعی و اقتصادی روبرو شده‌اند. نادر نادری، مذاکره‌کننده ارشد دولت پیشین افغانستان که در آخرین روز های عمر نظام جمهوری با طالبان در دوحه قطر سرگرم مذاکرات بود، در گفت و گو با داود قاری‌زاده می‌گوید اشتباه از همان آغاز و در کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ شروع شد: « در کنفرانس بن از حضور نماینده طالبان با کوته‌بینی شرکای بین‌المللی افغانستان جلوگیری شده بود تا آنها را از یک گروه نظامی به یک گروه سیاسی تعدیل بکند...و مدغم بشوند به یک افغانستان جدید». این مذاکره‌کننده برجسته پیشین افغانستان که به نظر می رسد امید و ایمان خود را به قشر سیاسی پیشین از دست داده، راه حل را در حرکت نسل نو کشورش و دادخواهی آنها در کوچه و خیابان می‌جوید: «به این امید هستم که نسل نوی افغانستان، اکثر مردم افغانستان، قهرمان‌هایی که در داخل کشور هستند، آنها هستند که مایه امید شده می‌توانند». گفت و گوی ویژه این هفته با نادر نادری.

گلوریا استاینم، نویسنده و از بنیان‌گذاران «اتحاد کنش زنان» آمریکا، پس از دهه‌ها کنشگری در گفت و گو با فرانک عمیدی از بخش جهانی بی بی سی می‌گوید، اگرچه در این مدت در زمینه دستیابی زنان به حقوق‌شان پیشرفت‌هایی صورت گرفته، اما این هنوز کافی نیست: « روشن‌ترین و ساده‌ترین تغییر این هست که بتوانیم در مورد ظاهر خودمان تصمیم بگیریم...همه چیزهایی که مربوط به جسم ماست. مشکل از همین جا شروع میشود. چون تصادفا ما صاحب رحِم هستیم و میل به کنترل رحِم زن‌ها در نظام‌های خودکامه بسیار محوری‌ست». این چهره‌ شاخص جنبش زنان دهه‌ هفتاد میلادی آمریکا اما می‌گوید به این نکته واقف است که او و همفکرانش نمی‌توانند سخنگوی همه زنان دنیا باشند: «ما نمی‌توانیم از جانب زنان کشورهای دیگر‌ که تجربیات متفاوتی دارند حرف بزنیم». گفت و گوی گلوریا استاینم با فرانک عمیدی در چهارچوب برنامه صد زن بی بی سی.

پویا عالی‌مقام، استاد دانشگاه در آمریکا و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران که ده سال پس از جنبش سبز نتیجه تحقیقاتش در مورد اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران را منتشر کرده، در گفت و گو با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید: جنبش سبز، جنبش انقلابی بود ، نه جنبش اصلاحی. به گفته او، آن حرکت اصلاحی پس از شکست برای تغییر نتیجه انتخابات، موجودیت کل نظام را هدف گرفت:‌« آنها دیگر نمی‌خواستند نتیجه انتخابات را عوض کنند، بلکه می‌خواستند کل سیستمی که این انتخابات را تایید کرده، پایین بیاورند». این استاد تاریخ و روابط بین الملل باور دارد که آن حرکت‌ اعتراضی که کلیت زیربنای ایدئولوژیک و منابع مشروعیت نظام جمهوری اسلامی را به چالش کشید، تا امروز ادامه دارد: «هراعتراضی که از سال ۸۸ به بعد اتفاق افتاده، پرچمی را برداشته که جنبش سبز به زمین گذاشت. دیگر مربوط به یک مشکل خاص نیست، درباره پایین آوردن کل نظام یا یک تغییر انقلابی و جدی در کل سیستم است. جنبش مهسا هم برای حجاب شروع شد اما خیلی بیشتر از مسئله حجاب بود». گفت و گوی ویژه این هفته با پویا عالی‌مقام.

رینا ساوایاما که متولد ژاپن است و از پنج سالگی در بریتانیا زندگی می‌کند، امروز در این کشور به عنوان یک چهره کوئیر موسیقی پاپ تحسین شده و شهرت دارد. این خواننده و ترانه‌سرای دو ملیتی که از سال ۲۰۱۷ با سبک و سیاق خاص خود وارد دنیای موسیقی شد، می‌گوید ارزش‌های فرهنگی هر دو کشور ژاپن و بریتانیا را در خود دارد که گاهی با هم سازگار نیستند: «من گرچه خودمو فردی کاملا لندنی می‌دونم، ژاپن رو هم وطنم به حساب میارم؛ اغلب احساس می‌کنم که می‌تونم فرهنگ غرب رو کاملا بی‌طرفانه ببینم و می‌دونید بخش زیادی از موسیقی من به چیزهایی می‌پردازه که به نظر من ناروا هستند اما در فرهنگ غربی خیلی عادی محسوب می‌شند». مگا موهَن از بخش جهانی بی بی سی با این خواننده و ترانه‌سرا در چهارچوب برنامه ۱۰۰ زن بی بی سی به گفت و گو نشسته است.

خاخام خنان شلیتزینگر که متولد نیویورک و بیش ازسی سال است در شهرک یهودی نشین الون شوت، در سرزمینهای اشغالی کرانه باختری رود اردن زندگی می‌کند، باور دارد که اسرائیلی‌ها و حکومت اسرائیل حقوق فلسطینی‌ها را بشدت زیر پا گذاشته‌اند: «ما به خانه برگشتیم، به خاک اسرائیل، ...و توجه نکردیم که افراد دیگری در منطقه‌ای که ما خاک خود می‌دانیم، زندگی می‌کنند. ما اقدامات وحشتناکی علیه فلسطینی‌ها کردیم. آنها را ندیدیم و به رسمیت نشناختیم». این روحانی یهودی فعال صلح که به منظور رسیدن به راه حلی بدون خشونت با کمک هم‌فکرانش سازمان «روتز» (ریشه‌ها) را بنیان گذاشته در یک گفت و گوی ویژه با ژیار گل می‌گوید: «من و سازمان ریشه‌ها معتقدیم که ریشه اصلی این درگیری بر سر هویت است. تنها درباره زمین و اشغالگری نیست». این روحانی یهودی باور دارد که او و دوستانش برای این مسئله راه حلی دارند: «نام جنبش سیاسی که من درباره‌اش حرف می‌زنم، زمینی برای همه است و نام برنامه‌اش دو کشور و یک وطن است». گفت و گوی ویژه این هفته با خاخام خنان شلیتزینگر.

هدی کتان از شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در دنیای محصولات آرایشی‌ و مالک شرکتی است که بیش از یک میلیارد دلار ارزش دارد. این سلبریتی دنیای مجازی که اصالتا عراقی است ولی در آمریکا بزرگ شده، از برداشت‌های گوناگون از زیبایی می گوید: «حتی در فرهنگ عرب هم گاهی داشتن پوست روشن امتیاز محسوب می‌شود. پوست من برنزه است؛ نه تیره است و نه روشن و من همیشه بهش می‌بالیدم. اما در بچگی با این موضوع مشکل داشتم». این زن شرقی که هم در بیزنس و هم در شبکه‌های اجتماعی موفق است باور دارد که سخت‌گیری به زن‌ها حالا به شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است:‌« به عقیده من جامعه همیشه با زن‌ها سختگیر بوده و حالا با وجود شبکه‌های اجتماعی این انتظارات غیرمنصفانه است» و ادامه می‌دهد:‌ «من مدام این پیام رو دریافت می‌کنم که تو چه می‌کنی که زندگیت این قدر کامله؟ و بهشون می‌گم من تا پیش از اون که عکس بگیرید داشتم از پا می‌افتادم». گفت و گوی نوران سلام با هدی کتان در چهارچوب برنامه ۱۰۰ زن الهام‌بخش در بی بی سی فارسی.

رنگین دادفر سپنتا، وزیر خارجه و از مشاوران نزدیک حامد کرزی،‌ رئیس جمهوری سابق افغانستان که از مبلغان دمکراسی به شمار می‌رود، باور دارد که اگرچه رژیم سابق برای ایجاد یک جامعه دمکراتیک شکست خورد، اما مسئول این شکست تنها مقامات حکومتی نبودند:‌ «من به این نظر رسیدم که دمکراسی، دولت قانون و آزادی عمدتا باید از درون یک ملت بیرون بیاید» و ادامه می‌دهد با وجود همه مشکلات و فساد در کشور «دستاوردهای رژیم گذشته در تاریخ افغانستان بی‌نظیر بود». این استاد علوم سیاسی که پس از ورود به قدرت مورد انتقاد قرار داشته و حالا در صف مخالفان طالبان قرار دارد، می‌گوید «خواهان یک مبارزه سیاسی، مدنی و صلح‌آمیز در افغانستان» است، در عین حال او از گروه موسوم به جبهه مقاومت ملی افغانستان حمایت می کند و به آنها مشاوره می دهد. ضیا شهریار در مورد گذشته، حال و آینده افعانستان و همچنین در مورد خود این چهره‌ روشنفکری دهه‌های گذشته، با رنگین دادفر سپنتا به گفت و گو نشسته است.

مسعود مصاحب، بازرگان و دبیر کل سابق انجمن دوستی اتریش و ایران یکی از زندانیان دو تابعیتی است، که با اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی زندانی در اروپا، مبادله شد. اسدالله اسدی، به خاطر ارتکاب اعمال تروریستی و تلاش برای بمب گذاری در اروپا زندانی شده بود. این بازرگان ایرانی-اتریشی می‌گوید طی سفری که به همراه یک هیات اتریشی برای ایجاد یک مرکز مدرن یون درمانی سرطان به تهران رفته بود، با اتهام جاسوسی برای آلمان و اسرائیل و فروختن اطلاعات نظامی، بازداشت و زندانی شد. آقای مصاحب می گوید برای پذیرش این اتهامات شکنجه شده اما در واقع بازجوها خواسته دیگری از او داشتند: «وکیل تسخیری به من گفت: تو به دوستانت در اتریش زنگ بزن و بگو اسدی را آزاد کنند، یک هفته بعد تو هم آزاد می‌شوی». مسعود مصاحب در این گفت و گوی ویژه با فرزاد صیفی‌کاران از ناگفته‌های دوران بازداشت خود می‌گوید.

عنایت فانی، از سردبیران پیشین رادیو و تلویزیون بی بی سی و مجری سابق برنامه به عبارت دیگر و صفحه۲ می‌گوید که شیوه خبررسانی بی بی سی فارسی در طی بیش از هشت دهه فعالیتش تغییر کرده: « بی بی سی برای سال‌های طولانی می‌شود گفت که یک بنگاه خبری دارالترجمه بود...از سالهای ۹۰ (میلادی) آن را به یک موسسه تولید خبرو گزارش‌نویسی تبدیل و مصاحبه‌های خیلی بیشتری هم می‌کردند». این فعال رسانه‌ای باسابقه، با نگاه به انتقادها در مورد شیوه خبررسانی بی بی سی فارسی، آن را مطابق خط مشی کلی آن رسانه می‌بیند که عدم جانبداری در خبررسانی را سر مشق خود قرار داده، اما می‌گوید:‌ « تا آن جایی که به حقوق بشر و دمکراسی مربوط می‌شود، بی بی سی بی‌طرف نیست. اما وقتی یک اتفاقی می‌افتد که دو جنبه دارد، بی بی سی نمی‌تواند یک طرف آن را عمده کند و به طرف دیگر بی‌اعتنا باشد... باید توازن هم برقرار باشد». فرناز قاضی‌زاده به مناسبت پانزدهمین سالگرد ایجاد تلویزیون بی بی سی فارسی در مورد خط مشی بی بی سی، تغییر و تحولات آن و در مورد کار و زندگی عنایت فانی با او به گفت و گو نشسته است.

رستم میرلاشاری، خواننده و موسیقیدان بلوچ یکی از پرچمداران موسیقی بلوچستان ایران، بویژه در اروپاست. او که به گفته خودش توانسته موسیقی بلوچی را در دانشگاه استکهلم سوئد بعنوان رشته‌ای آکادمیک تعریف، و در همان رشته تحصیل کند، در یک گفت و گوی ویژه با سیامک محیط‌زاده می‌گوید بسیاری از جوانان بلوچ دریافته‌اند که برای ارتباط بهتر با جهان امروز باید موسیقی محلی خود را بیاموزند : «آنها مجبور شده‌اند بقول بلوچ‌ها «پت و لوت» (به معنای جستجو در زبان بلوچی) بکنند، جستجو بکنند و ببینند که این گنجینه‌ای که به اسم موسیقی بلوچی هست، از توش امکاناتی را در آورند برای توضیح در جهان معاصر». این موسیقیدان بلوچ خود نیز در همین راستا اخیرا در پروژه‌ای با نام شوهاز تلاشی متفاوت را برای ارتباط هنرمند در تبعید با جامعه میزبانش، بین دانش‌آموزان ۶ تا ۱۲ ساله سوئدی به نمایش می‌گذارد. گنجیه کمتر شناخته‌شده موسیقی بلوچی در گفت و گو با رستم میرلاشاری در این گفت و گوی ویژه.

سفارت دولت پیشین افغانستان در تاجیکستان، تحت مدیریت محمد ظاهر اغبر به یکی از پایگاه‌های مهم مخالفت با طالبان در سطح منطقه و جهان تبدیل شده است. آقای اغبر که از چهره‌های نزدیک به جبهه مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود است، در گفت و گو با ضیا شهریار از یکی از تازه‌ترین اقدامات خود، پاره‌کردن مکتوب حکومت طالبان در مورد معرفی یک نماینده از سوی کابل در تاجیکستان دفاع می‌کند و می‌گوید: « فکر می‌کنم به گروهی که آدم می‌کشد، گروهی که هنوز هم در لیست سیاه ملل متحد است، آن جواب دیپلماتیک لازم بود که من انجام دادم». با این وجود او تاکید می‌کند که جنگ راه حل نیست و ضمن تشکر از دولت تاجیکستان برای کمک‌هایش، می‌گوید که سفارت افغانستان، خانه کوچک همه افغان‌هاست: «من هیچوقت نمی‌خواهم که امانت مردم افغانستان را تنظیمی بسازم، یا گروهی بسازم، یا قومی بسازم. تصور نکنید که تاجیکستان مرکز جنگ جبهه مقاومت می‌باشد». گفت و گوی ویژه این هفته با محمد ظاهر اغبر.

در طول چهل و پنج سالی که از انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، نظرات و تئوری‌های گوناگونی در باره علل آن مطرح شده است. برنامه به عبارت دیگر بی بی سی و گفت و‌گوهای ویژه آن در طول حیات بیش ازپانزده سال خود با شخصیت‌های متعدد سیاسی، فرهنگی و دانشگاهی در مورد علل وقوع این انقلاب، پیامد‌های آن برای جامعه ایران و چالش‌های جامعه با آن گفت و گو کرده است. برنامه ۵۵ دقیقه‌ای این هفته مجموعه‌ای است برگزیده از نظرات و دیدگاه‌های مهمانان ما، از نگاه تاریخی، سیاسی و جامعه‌شناسانه و همچنین باور به دست داشتن دولت‌های خارجی در وقوع آن انقلاب. این برنامه همچنین علاوه برپرداختن به علل وقوع انقلاب ۱۳۵۷چالشهای حکومت از آغاز تا آخرین چالش آن، خیزش زنان و پیامدهای آن را هم از نگاه مهمانان خود مورد بررسی قرار می‌دهد.

داستان "مهمان‌های ناخواندۀ" فریده فرجام نخستین کتابی است که در انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ‌ شده. این کتاب جزء پرتیراژترین کتاب‌های کودک است که در فهرست میراث ناملموس ملی ایران به ثبت رسیده. در کارهای ادبی فریده فرجام، از "تاج‌ماه"، نخستین نمایشنامه‌اش که در دهۀ 1330 نوشته شده تا "سین‌دخت" تازه‌ترین آن، او همواره موضوع زن، حقوق زنان و جایگاه زنان را برجسته کرده است: «این شخصیت (سین‌دخت) در واقع پشت داستان زال و رودابه پنهان شده بود...سین‌دخت از پشت، هم از عشق دخترش رودابه دفاع کرد و هم پیشنهاد کرد که برود و با سام نریمان حرف بزند». در برنامه گفت و گوی ویژه این هفته، داریوش رجبیان پای صحبت‌های فریده فرجام، شاعر، نمایشنامه‌نویس و فیلم‌ساز در آمستردام هلند نشسته است.

ابراهیم اصغرزاده، رئیس کمیته سیاسی جبهه اصلاحات ایران، از اعضای سرشناس دانشجویان پیرو خط امام و از اشغال کنندگان سفارت امریکا در تهران در یک گفت و گوی ویژه با فرناز قاضی‌زاده در مورد شرکت اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش روی ریاست جمهوری ایران می‌گوید که آنها در این انتخابات بدنبال گدایی رای از حکومت نیستند و دستشان را به طرف مردم دراز می‌کنند: «نگاه پزشکیان به کف جامعه هست. اعتصاب‌ها، اعتراض‌ها، اینها چیزهایی هستند که اصلاح‌طلبان درس‌آموزی کردند و این بار پای آن می‌ایستند». این شخصیت اصلاح طلب که در دهه‌های گذشته، همواره مطرح بوده اضافه می‌کند که وضعیت جامعه و اعتراض‌های سالهای گذشته شاید حکومت را مجبور به پذیرش یک کاندیدای اصلاح‌طلب کرده: « حکومت به دلیل کاهش مشارکت در انتخابات در سالهای اخیر ناچار از این بوده که بپذیره که یک کاندیدای اصلاح‌طلب بیاد و ناچار از این بوده که بپذیره که من با شما گفت و گو کنم». گفت و گوی ویژه با ابراهیم اصغرزاده در بی بی سی فارسی.

انتخابات در کشورهای غیردمکراتیک چه نقش و تاثیری دارد و چه پی‌آمدهایی؟ تور ویگ، استاد علوم سیاسی در دانشگاه اسلو که به همراه گروهی از دانشگاهیان پژوهش‌هایی در مورد برگزاری و پی‌آمدهای انتخابات در این کشورها انجام داده، می‌گوید دیکتاتوری‌هایی که انتخابات برگزار می‌کنند، معمولاً پایدارتر هستند و دیرتر دچار فرو‌پاشی می‌شوند، اما در عین حال آنها «بیشترین آسیب‌پذیری را در دوران انتخابات تجربه می‌کنند». این پژوهشگر علوم سیاسی در گفت و گو با فرناز قاضی‌زاده اضافه می‌کند که یک دگرگونی سیاسی یا انقلاب دراین نوع کشورها غیرقابل پیش‌بینی است. این تغییر می‌تواند بسیار ناگهانی صورت گیرد یا سالها طول بکشد. اما در آینه نگاه این استاد دانشگاه ایران آینده‌ای دمکراتیک و درخشان دارد: « ایران، به عنوان مثال، شرایط بسیار مساعدی برای دموکراسی دارد، جامعه‌ای تحصیل کرده، اقتصادی نسبتاً پیشرفته، کشوری بزرگ و پر از منابع که ارزشهای بسیاری از مردمش با دموکراسی همخوانی دارند». تور ویگ در گفت و گوی ویژه این هفته.

آیا ایرانی ها، فرهنگ گفت وگو و مناظره دارند؟ به گفته علیرضا اشراقی ،فرهنگ گفت وگو در میان ایرانیان بسیارغنی است و قدیمی ترین مناظره ها در جنوب ایران و عراق امروزی انجام می شده.

با شروع به کار تلویزیون بی بی سی فارسی در پانزده سال پیش و بدنبال آن پیدایش تلویزیون‌های دیگر فارسی زبان، مرکز ثقل اطلاع‌رسانی در مورد ایران به خارج از کشور منتقل شد. دکتر غلام خیابانی، استاد علوم رسانه در دانشگاه لندن که تحقیقات مفصلی در مورد رسانه‌های ایران انجام داده، باور دارد که در مرکز قرار گرفتن رسانه‌های خارج از ایران با بالاگرفتن جنبش‌های اجتماعی ارتباط مستقیم دارد: « اگر بخاطر شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی در ایران نبود، شکل‌گیری این کانال‌ها و قدرتشان و در مرکز قرارگرفتن‌شان امکان‌پذیر نبود». این پژوهشگر رسانه در گفت و گو با فرناز قاضی‌زاده همچنین در مورد نفوذ شبکه‌های اجتماعی در رسانه‌های معیار می‌گوید: « تکنولوژی‌ها در فضای معلق و در خلاء بوجود نمی‌ایند، وارد مناسبات اجتماعی می‌شوند که وجود دارند». غلام خیابانی مهمان این برنامه گفت و گوی ویژه است.

یاسر میردامادی، پژوهشگر دین و فلسفه که اخیرا کتابی به نام «در ستایش عقل» نوشته فیلسوف آمریکایی، مایکل لینچ را ترجمه و منتشر کرده در یک گفت و گوی ویژه با تاکید بر پیوند ناگسستنی عقل و عاطفه دلیل ترجمه این کتاب را تاکید بر اهمیت عقلانی بودن در همه حوزه‌های زندگی انسان، چه فردی و چه اجتماعی می‌داند: «استدلال‌ورزی بر اساس منطق و تجربه در حوزه عمومی، بویژه در حیطه تصمیم‌گیری جمعی». این دکتر فلسفه که معتقد است عقلانیت از یونان باستان تاکنون مخالفان جدی داشته، آن را در همه حوزه‌های زندگی ضروری می‌داند: «ما به عقلانیت نه تنها برای علم، فلسفه، حقیقت‌جویی نیاز داریم، بلکه برای جامعه مدنی نیاز داریم. اگر دموکراسی ارزشمند است، دمکراسی بدون عقل به توده‌گرایی، به پوپولیسم فروکاسته می‌شود. اگر آزادی بیان ارزشمند است، آزادی بیان بدون نقادی و عقلانیت به مرکز نشر کژداده، خبرجعلی و نفرت‌پراکنی تبدیل خواهد شد». یاسر میردامادی در گفت و گوی ویژه این هفته با فرناز قاضی‌زاده.

حشمت مهاجرانی، مربی تیم ملی فوتبال ایران در دهه پنجاه شمسی که همه افتخارات ممکن در ورزش فوتبال را از راهیابی به جام جهانی و فوتبال مردان در المپیک تا قهرمانی آسیا در کنار تیم ملی نصیب ایران کرد، می‌گوید: «خودباوری از نظر روحی-روانی در هر تیمی خیلی مهم است، در هر رده‌ای که نگاه کنید، در تیم ملی نوجوانان، جوانان و در هر رده‌ای. فقط تمرینات فیزیکی نیست، تمرینات بدنی نیست، تمرینات تاکتیکی نیست. خودباوری بازیکن خیلی کمک می‌کند.». این مربی سرشناس ایرانی که همچنان از محبوب‌ترین چهره‌های فوتبال در ایران و آسیا است و برای بسیاری از علاقه‌مندانش یک اسطوره، در یک گفت و گوی ویژه با پوریا ژافره پس از ناکامی تیم ملی ایران در قطر می‌گوید « تیم ایران همیشه تیم برتر آسیا بوده، اما مسائل حاشیه‌ای همیشه به ما لطمه زده.» گفت و گوی ویژه با حشمت مهاجرانی در بی بی سی.