Be Ebarat-e- Digar

اقتصاد ایران چگونه اقتصادی است و چه آینده ای پیش رو دارد؟ آیا بازهم می تواند در مقابل تحریم‌ها دوام بیاورد؟ پروفسور هاشم پسران مهمان این برنامه به عبارت دیگر، یکی از اقتصاددان‌های برجستهٔ دارای اعتبار جهانی که در دانشگاه‌های معتبر دنیا از جمله کمبریج وهاروارد تدریس کرده، می‌گوید: «من می‌گم اقتصاد ایران بایستی در یک حالت نه تحریم خیلی در سطح بالا، باید سطح تحریم را بیاره پایین و در سطح محدودی در سیاست خودش، با اون سطح تحریم تعادل برقرار کنه. پس نمی‌تونه منتظر بشه که ایران، همه مردم ایران رابطه‌اش را با آمریکا حسنه کنه». نظریات پرفسور هاشم پسران در مورد وضعیت اقتصاد ایران، تحریم و روابط اقتصادی کشور در این برنامه به عبارت دیگر.

با پیروزی جریان مقتدى صدر در انتخابات اخیر عراق، تنش بین این گروه و گروههاى رقيب شيعه که به تقلب در انتخابات باور دارند، بیشتر شده.قيس خزعلى رهبر گروه مسلح عصائب اهل حق، از گروههاى نزديك به ايران در مورد اختلافاتی که در پارلمان پیش آمده، متاسف است: «من آرزو مى كردم كه چنين چيزى رخ نده، در نهايت جامعه ... مى‌خواد ببينه سياستمدارها چه می‌کنند، پيام كفن و لباس نظامى اطمينان‌بخش نيست». در یک گفت‌و‌گوی اختصاصی با نفیسه کوهنورد، قیس خزعلی در مورد آینده سیاسی عراق، رقابت گروههای شیعه و رابطه ایران با گروه‌هاى هوادارش بعد از كشته شدن قاسم سليمانى توضیح می‌دهد: «مى‌تونم بگم روش اداره ارگانهايى كه با پرونده عراق سر و كار دارن، بعد از شهادت حاج قاسم به طرز چشمگيرى تغيير كرد». .مصاحبه اختصاصی با قیس خزعلی بجای برنامه به عبارت دیگر این هفته

با فرار اشرف غنی از افغانستان و فروپاشی نظام جمهوری شمار زیادی از رهبران سیاسی هم از وطن خود رانده شده‌اند، از جمله یونس قانونی معاون پیشین رئیس‌جمهور و رئیس پیشین مجلس. این نسل از رهبران چه برنامه ای دارند؟ نگاه او به فعالیتهای احمد مسعود و مقاومت و مذاکره با طالبان چیست. یونس قانونی در یک گفت‌وگوی اختصاصی با جمال‌الدین موسوی به سوالات او درباره مقاومت و مذاکره، سقوط کابل و فرار رئیس‌جمهور، مشکلات و پیچیدگی‌های سیاست در افغانستان و راه حل برای بحران فعلی کشور پاسخ داده است: «بحث انتخابات، بحث آزادی، بحث حقوق زن، بحث دموکراسی...بقیه مسائلی که مردم أفغانستان امروز به اون عادت کردن...اگر این ارزش‌ها را بپذیرند، میشه روی تعامل و مذاکره با طالب‌ها فکر کرد.». این گفت‌و‌گو بجای برنامه به عبارت دیگر این هفته پخش می‌شود.

«اگر قلم را بگذارم زمین ، یک روز بعدش فوت کرده‌ام». این گفته صدرالدین الهی، روزنامه‌نگار باسابقه و نویسنده ایرانی به عنایت فانی از برنامه به عبارت دیگر است که تا آخرین لحظه‌های عمرش در چهار گوشه جهان قلم بدست ماند و هفته پیش در کالیفرنیا درگذشت. صدرالدین الهی، از بانیان کیهان ورزشی و پاورقی‌نویس معروف که در زمان جنگ استقلال الجزایر ۲۷ بار مخفیانه به آن کشور سفر کرده بود، در همان مصاحبه گفته بود: « این روزنامه نگاری در ایران از اول قربانی داده. حالا گاهی...قربانی ایدئولوژیک بودند، گاهی آدمهای پرتوقعی بودند که می‌کشتنشون...از میرزاجهانگیرخان صوراسرافیل بگیر بیا تا جلو». بازپخش گفت‌و‌گو با صدرالدین الهی از سال ۱۳۹۵در برنامه این هفته به عبارت دیگر.

قاضی‌های زن درافغانستان که طبق شریعت طالبان از حق قضاوت منع شده‌اند، حالا به دلیل از زندان رهاشدن بسیاری از مجرمانی که با حکم آنها محکوم شده بودند جانشان هم در خطر است. قاضی مرضیه بابکرخیل، یکی از اولین قاضیان زن افغانستان که در گذشته دوبار از مهلکهٔ سوء قصد جان سالم به در برده، می‌گوید آشنایی با زندگی یک زن جوان که سالها پیش به دلیل داشتن یک مشکل شرعی مورد بازجویی او قرار گرفت، افکار او نسبت به حقوق زنان را دگرگون کرد: «من درد زن را از زنی یافتم که او خودش در اون درد سوخته بود و همون درد اون خانم موجب شد که من استارت شوم... او معلم من، مربی من، همه چیز من است». مرضیه بابکرخیل که حالا در بریتانیا در تلاش است با جلب نظر دولت این کشور و محافل با نفوذ بین‌المللی جان زنان قاضی در افغانستان را نجات دهد، مهمان این برنامه به عبارت دیگر است.

پروفسور برت فراگنر، ایران‌شناس برجسته اتریشی که هفته پیش درگذشت بیش از شش دهه تحصیل و تدریس و تحقیق در مورد ایران و تاریخ آن را در کارنامه خود دارد. این استاد چندین دانشگاه آلمان ایران‌شناسی و زبان و ادبیات فارسی را نه تنها در دانشگاه‌های اروپا بلکه در محضر استادانی چون باستانی پاریزی، مجتبی مینوی و ایرج افشار آموخته بود. پروفسور فراگنر که ایران را در یک حوزه بزرگتر فرهنگی از جغرافیای امروز آن می‌دید باور داشت که نام ایران اولین بار در دوره ساسانیان استفاده و بعد از اسلام به دست سلسله ایلخانیان مغول بار دیگر رسمی شد: « این عبارت ایران را اگر ما تعقیب بکنیم در طول تاریخ، متوجه می‌شیم که افرادی...در دوره مغول بسیار زحمت کشیدند که این وجه تسمیه دولت ایلخانیان را به سنت‌های شاهنامه برگردانند و این کلمه ایران را احیا کردند». گفت و گوی عنایت فانی با برت فراگنر که در مهرماه سال ۱۳۹۴ضبط شده، بمناسبت درگذشت او بازنشر می‌شود.

حمید صبی، حقوقدان و عضو هیات دادستانی دادگاه مردمی آبان که با هدف بررسی «کشتار و شکنجهٔ مردم در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ در ایران» بتازگی در لندن برگزار شد، علت تشکیل چنین دادگاهی را کمبود یک مرجع رسمی می‌داند: «... مرجع قضائی معتبر دیگه‌ای وجود نداره که به این مسئله رسیدگی بکنه. اسناد و مدارک را جمع‌آوری بکنه، شهادت شهود را بشنوه و از اون استفاده بکنه». با وجود همه مشکلاتش اما او باور دارد این دادگاه در نوع خود استثنائی‌ است:‌ « من در دادگاه‌های مردمی دیگه هم بودم، خیلی استثنائیه که بتونیم شاهد بیاریم از مملکتی...که در مقابل این دادگاه قرار گرفته، مملکتی که متهم هست». حمید صبی مهمان این برنامه به عبارت دیگر است.

در سه ماه و نیمی که از به قدرت رسیدن طالبان می گذرد، در مورد ظهور شبکه حقانی که به فعالیت‌های تروریستی در افغانستان متهم است، بحث کمی صورت گرفته است. آمریکا بر سر سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله امروز طالبان ده میلیون دلار جایزه تعیین کرده. اما انس حقانی، عضو دفتر سیاسی طالبان و برادر کوچک سراج‌الدین حقانی که او هم یکی از بازیگران مهم این شبکه است، در یک مصاحبه اختصاصی با یلدا حکیم، خبرنگار بخش جهانی بی بی سی می‌گوید: «...باید روشن بسازم که شبکه حقانی نامی نیست که ما از آن استفاده کنیم. این نامگذاری بخشی از برنامه سازمان سیا برای ایجاد تفرقه و تجزیه امارت اسلامی افغانستان بوده است» و «امارت اسلامی این وعده را سپرده که اگر القاعده باشد یا هرکسی دیگر، خاک افغانستان علیه هیچ کسی استفاده نخواهد شد». برنامه به عبارت دیگر این هفته به گفت و گوی یلدا حکیم با انس حقانی اختصاص دارد.

COP26 دستاورد کنفرانس بین‌المللی اخیر موسوم به در شهر گلاسگوی اسکاتلند که برای متعهد کردن کشورها به تغییر رفتار در حوزهٔ انرژی به منظور کاهش روند گرمایش زمین برگزارشد، چه بود؟ احسان دانشور، کارشناس ارشد حوزهٔ انرژی و محیط زیست و مهمان این برنامهٔ به عبارت دیگر نتایج این کنفرانس وعواقب آن برای کشورهایی چون ایران را بررسی می‌کند: «موارد عمده آن کاهش سی درصدی متان طی سی سال آینده است» و در بخش سوخت‌های فسیلی «کشورهای زیادی تلاش دارند از گاز استفاده کنند...ایران دومین دارنده ذخایر گاز بعد از روسیه است، اما وقتی به جدول صادرکننده‌های گاز نگاه می‌کنید، ایران تقریبا در نزدیک‌های ته جدول هست». احسان دانشور در این برنامه به عبارت دیگر.

اردشیر زاهدی، وزیر خارجه پیشین و سفیر ایران در آمریکا و بریتانیا در دوران محمدرضا شاه پهلوی هفته پیش در سویس درگذشت. او که همواره بر وفاداری به سلطنت و نزدیکی به شاه ایران صریحا تاکید می کرد، سیاستمداری صریح‌اللهجه بود و باور داشت کودتای ۲۸ مرداد یک خیزش مردمی بدون دخالت خارجی بوده است:‌ «این انقلاب، این رستاخیز ۲۸ مرداد را مردم درست کردند». او که بتازگی با قتل قاسم سلیمانی توسط ارتش آمریکا بشدت مخالفت کرد، در مصاحبه خود در سال ۱۳۸۸ هم برای حل مسئله ایران با غرب بر گفت و گو تاکید می‌کرد: «با جنگ مخالفم، بودم و خواهم بود. با بمب(بمباران) ایران مخالفم. چه اسرائیلش، چه انگلستانش، چه غیره مخالفم...مذاکره، مذاکره، مذاکره». بازپخش گفت‌و‌گوی عنایت فانی با اردشیر زاهدی در این برنامه به عبارت دیگر.

با گذشت سه ماه از فروپاشی سریع نظام در افغانستان، فرار غیرمنتظره اشرف غنی و بازگشت بی دردسر طالبان به قدرت می‌گذرد اما هنوز ناگفته‌های بسیاری در مورد آن وجود دارد. متین بیگ آخرین رئیس دفتر اشرف غنی از نزدیک شاهد بسیاری از این تحولات بود ، بخصوص در ارک ریاست جمهوری: «در سه چهار روز آخر (متوجه) نوع مشکوک حرکات، خصوصا مشاورامنیت ملی و رئیس‌جمهوری شدم...نوعی سراسیمگی را می‌دیدم» و«در روزهای آخر جنگ اکثر سربازان و اکثر قوماندان‌های جنگ ...نمی‌دانست که کی رهبری جنگ را به عهده دارد». چشم‌دیدهای متین بیگ از روزهای آخر حکومت اشرف غنی در برنامه به عبارت دیگر این هفته.

تاسیس رادیو ایران در دوره نوجوانی هرمز فرهت، آهنگساز و موسیقیدان برجسته ایرانی که در مرداد امسال (۱۴۰۰) درگذشت، او را با موسیقی کلاسیک غربی آشنا و چنان مجذوب آن کرد که موجب شد برای تحصیل در آن رشته عازم آمریکا شود. با این وجود توصیه یک استاد موزیک‌آنتروپولوژی در آمریکا و نظرات او در مورد اهمیت موسیقی‌های سنتی و محلی جهان، موجب شد که او یکی از اولین پژوهشگران آکادمیک موسیقی سنتی ایرانی شود و به ارزش‌های آن در کنار موسیقی‌های دیگر پی برد: «توان موسیقی ایرانی، ثروت موسیقی سنتی ما در این هستش که این ده ساعت، یا دوازده ساعت.....دوبار یک جور اجرا نخواهد شد، ثروتش در اینه...». گفت‌و‌گوی عنایت فانی با هرمز فرهت در مهرماه ۱۳۸۹ ضبط شده است.

شاید یکی از مهمترین تغییرات سیاسی در آمریکا به دنبال انتقال قدرت از ترامپ به بایدن در حوزه‌ی تغییرات اقلیمی باشد. مایکل مَن، از اقلیم‌شناسان برجسته‌ آمریکا و مهمان برنامه هاردتاک بخش جهانی بی بی سی می‌گوید اگرچه تغییر رفتار فردی می‌تواند بر بهبود محیط زیست تاثیر بگذارد ولی جهان انرژی به تغییرات ساختاری نیازمند است: «میخوان ما بقدری سرمون گرم ردپای کربن اختصاصی خودمون باشه که از ردپای کربن اونا (شرکته‌های بزرگ سوخت‌فسیلی) غافل بمونیم». آیا تغییرات سیاسی در آمریکا و نظرات و هشدارهای اقلیم‌شناسان بزرگ دنیا بر سیاست‌های محیط زیستی جهان تاثیرگذار است ؟ مایکل مَن در برنامه به عبارت دیگر این هفته.

سیزده سال پیش، در بهمن ۱۳۸۷ ابوالحسن بنی صدر، اولین رئیس‌جمهوری ایران که بتازگی درپاریس درگذشت، با برنامه به عبارت دیگر به گفت‌و‌گو نشست و در مورد انگیزه‌های خود از مشارکت در سیاست ایران، از فعال سیاسی در خارج از کشور در دوران پهلوی تا بازگشت به ایران و احراز پست اولین ریاست جمهوری در آغاز انقلاب ایران، اختلاف با آیت الله خمینی و روحانیون حکومتی و همچنین فرار از ایران و فعالیت به عنوان مخالف جمهوری اسلامی و دیدگاههای اقتصادی خود توضیح داده و از جمله گفته بود:‌ «از دید بسیاری سیاست [در ایران]، فعالیتش با هدف قدرته، این لنین‌زدگی است. سیاست با هدف آزادی تازه تازه داره طرح میشه». این گفت‌و‌گو به مناسبت درگذشت او بازپخش می شود.

انجمن جهانی فیزیک سال گذشته مدال اسحاق نیوتن را به نادر انقطاع فیزیکدان ایرانی-آمریکایی به علت تحقیقات او بروی فرامواد و تاثیر نور بر آنها اهدا کرد. نادر انقطاع که از پیشگامان فناوری نانو خوانده می‌شود با تیم تحقیقاتی خود به دنبال تولید فراماده است که از آن بتوان در ساخت کامپیوتری استفاده کرد که ضخامتش به باریکی یک هزارم یک تار مو است اما با سرعت نور کار می‌کند. نادر انقطاع که متولد چهار راه عزیزخان تهران است، تنها چند ماه مانده به بهمن ۵۷ ایران را به قصد ادامه تحصیل ترک کرد. او سال‌هاست که در دانشکده مهندسی دانشگاه پنسلیوانیا کرسی استادی دارد و مقیم شهر فلادلفیا است. امیر پیام، بی‌بی‌سی، در مصاحبه‌ای اختصاصی با این دانشمند ایرانی از او درباره دامنه و تاثیرات تحقیقاتش پرسیده و همچنین درباره علت کمتر شدن اعتماد عمومی به علم و دانشگاه در چند سال اخیر گفتگو کرده است

بیش از چهل سال است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس دیدگاه آیت الله خمینی با شعار نه شرقی ، نه غربی عمل می شود. در این چهل سال اگرچه تلاشهائی از طرف بعضی از رؤسای جمهوری در جهت تغییر صورت گرفته ولی همه‌ی این تلاش ها بی ثمر بوده است. چرا این سیاست از بدو پیروزی انقلاب در پیش گرفته شد و چه عواملی مانع تغییر این سیاست بوده است؟ محسن میلانی، استاد و مدیر اجرائی مرکز مطالعات استراتژیک و دیپلماسی در دانشگاه فلوریدای جنوبی در آمریکا ، یکی از پرکارترین پژوهشگران در خصوص ایران و سیاست خارجی ایران است و بیش از شصت اثر در این خصوص منتشر کرده است. او از زمره‌ی کارشناسانی ست که همواره بر ضرورت مذاکره‌ی غرب با حکومت ایران تاکید می کند. آیا همین سیاست خارجی مانع مذاکره‌ای ثمر بخش نبوده است؟ گفت‌و‌گو با محسن میلانی در برنامه به عبارت دیگر این هفته.

در خصوص برنامه‌ هسته‌ای ایران بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای غربی از یک طرف و ایران از طرف دیگر تنش‌های تازه‌ای به وجود آمده که آیندهٔ از سر گیری مذاکرات برای احیای برجام و بازگشت احتمالی امریکا به آن توافق را مبهم کرده است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت و گو با زینب بداوی از برنامهٔ هاردتاک بخش جهانی بی بی سی به این تنش‌ها اشاره می‌کند:‌ « این من هستم، این آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌یه (نه آمریکا) که از ایران می‌خواد به توافقش با من ... احترام بگذاره». او همچنین نگرانی خود از مواضع دولت جدید ایران را پنهان نمی‌کند: «در ایران دولتی جدید بر سر کار اومده و این دولت دولتی است که در مورد برنامه‌ هسته‌ای و همکاری با آژانس یا کلا جامعه‌ جهانی دیدگاه‌هایی سرسختانه داره. ... ما باید همدیگر رو بشناسیم. باید گفت‌ و گو رو شروع کنیم». گفت و گوی بخش جهانی بی بی سی با رافائل گروسی در برنامه به عبارت دیگر این هفته.

با روی کار آمدن مجدد طالبان جامعهٔ ژورنالیست‌های افغانستان به شدت نگران پایمال شدن دستاوردهای بیست سال گذشته‌اند: شمار زیادی نشریه، کانال‌های متعدد تلویزیونی و رادیویی، و قانون‌هایی در جهت تثبیت و پاسداری از آزادی بیان. سمیع مهدی ژورنالیست برجسته و برندهٔ جایزۀ مرکز بین‌المللی خبرنگاران که خود در بیست سال گذشته در شکوفائی ژورنالیسم کشورش نقش مؤثری داشته، هم نگران است و هم امیدوار به آینده:‌ «فکر می‌کنم طالبان درسی که از دهه نود گرفتند...این است که در انزوا امکان ادامه حکومت ندارند» و « طالبها اگر تمام فضا را هم در افغانستان ببندند، کار خبرنگاران افغانستان در بیرون از مرزها ادامه خواهد یافت». سمیع مهدی این هفته در برنامه به عبارت دیگر.

با پیروزی مجدد طالبان برافغانستان، اهل موسیقی کشور بشدت نگران آینده این هنر مردمی هستند. احمد ناصر سرمست ، بنیانگذار و رئیس انستیتوی ملی موسیقی افغانستان که با تلاش‌های بی وقفه‌اش موسیقی کشور در سالهای گذشته دورهٔ‌ نوینی را آغاز کرد باور دارد که:« هیچکسی توان خفه‌کردن موسیقی را نداشته و نخواهد داشت. موسیقی همیشه جزء جدایی‌ناپذیر جامعه فرهنگی و اجتماعی افغانستان بوده، این جزء جدایی‌ناپذیر جامعه افغانستان باقی می‌ماند» آینده موسیقی افغانستان از نگاه احمدناصر سرمست در گفت و گو با عنایت فانی در برنامه به عبارت دیگر.

مقامات مختلف طالبان مرتب تکرار کرده‌اند که زنها می‌توانند در همهٔ سطوح به جز به عنوان وزیر فعال باشند. ولی چرا کسی وعده های طالبان را باور نمی‌کند؟ امیلیا اسپارتاک که فعالیت‌های طولانی سیاسی‌ در جنبش زنان افغانستان را با سازماندهی و شرکت در اعتراضات دانشجویی به جنگ ویتنام شروع کرد و بعدها یکی از فعالان سازمان دمکراتیک زنان افغانستان شد، می‌گوید که «می‌گن تصمیم بر این است که زنان سهم گیرند در کار، اما در یک چوکات شریعت اسلامی و شریعت اسلامی ... اینجا در افغانستان...مشکل بسیار خاص خود را دارد... زنهای افغانستان از تجربه حاکمیت اول (طالبان) تجربه خیلی خرابی دارند». نگاهی به آینده مبهم زنان افغانستان از زبان امیلیا اسپارتاک در برنامه این هفته به عبارت دیگر.