Podkast Powszechny

Marta Jackowska-Uwadizu (Centrum Edukacji Obywatelskiej): „Szkoła musi reagować na to, co się dzieje na świecie. Nie możemy jej zamknąć na klucz i dalej uczyć o tym, że to Kolumb odkrył Amerykę”.

Wygrana Joe Bidena jest w Izraelu sensacją, bo bez wątpienia zmieni dotychczasowy kierunek polityki bliskowschodniej amerykańskiej administracji. Bliskowschodnia polityka Donald Trumpa zdradzała silną sympatię do racji izraelskich, nie pozostawiając Palestyńczykom pola manewru. Jak może wyglądać ta polityka w wydaniu Joe Bidena? Czy Bliski Wschód czekają radykalne zmiany? Na te pytania odpowiada Judy Maltz, korespondentka dyplomatyczna i była korespondentka dziennika Haaretz do spraw żydowskiej diaspory, Izraelka i Amerykanka. Zaprasza Karolina Przewrocka-Aderet, a ten podkast powstaje dla Państwa w Tel Awiwie.

Każdy wiedział, że wszyscy mają się zgromadzić w domu zmarłego, żeby się modlić – i żeby śpiewać pieśni żałobne. Były one modlitwą za duszę zmarłego, ale były też dla żywych. Mniej usłyszymy w nich o szczęśliwym spotkaniu w niebie – zanurzone są one w ciele, materii, naturze. W tradycyjnym sposobie żegnania zmarłego przejście żałoby jest ułatwione. O żałobnych śpiewach na tradycyjnej polskiej wsi i w dzisiejszych polskich miastach, opowiadają współtwórczynie projektu „Pieśni do śmierci” Julia Biczysko i Anna Jurkiewicz. W tym odcinku posłuchamy też pieśni żałobnych, zarówno w wykonaniu ludowych śpiewaczek i śpiewaków, jak i współczesnym.

Unikatowy fragment naczynia przedstawiający twarz z rogami – znaleźli niedawno archeolodzy w reliktach osady pierwszych rolników na polskich ziemiach, liczącej ponad 7 tysięcy lat. Mieszkali tu ludzie, którzy przynieśli ze sobą ziarna cywilizacji – całkiem dosłownie, bo dziś paleobotanicy uważnie przyglądają się też ziarnom roślin, które nasi neolityczni rolnicy uprawiali. Skąd przyszli ci ludzie, jak żyli, czym się żywili i skąd wiedzieli, gdzie warto założyć kolejną osadę? I co dziś mówi nam pozostawiona przez nich neolityczna rogata twarz?

Agnieszka Pajączkowska: „Dwa słowa definiują Zakład. Spotkanie i wymiana. Zdjęcie za jedzenie albo opowieść. Ale też czas za czas. Zaufanie za zaufanie. Ciekawość za ciekawość”. O fotografii, o polskiej wsi i o reporterskiej czułości Krzysztof Story rozmawia z autorką „Wędrownego Zakładu Fotograficznego”, fotografką i kulturoznawczynią.

Historyczne porozumienie i zmiana układu sił na Bliskim Wschodzie – oto, jak w kilku słowach można by streścić nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Izraelem i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi oraz Bahrajnem. To z jednej strony historyczne porozumienia, z drugiej, nie sprzyjają rozwiązaniu kluczowego w regionie konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Tymczasem w Izraelu panuje potężny chaos spowodowany drugim lockdownem. O nowym otwarciu izraelsko-arabskim Karolina Przewrocka-Aderet rozmawia z Anjaną Sankar, korespondentką na Bliskim Wschodzie i redaktorką emirackiego dziennika „Khaleej Times”.

Kacper Wojtysiak, polarnik i oceanograf: „Życie na stacji polarnej jest jak mieszkanie z ośmiorgiem rodzeństwa. A arktyczne środowisko podbija wszystkie emocje. Próbowałem o tym opowiadać, ale to po prostu trzeba zrobić. Chociaż raz w życiu”.

W lipcu 2020 r. konsultanci telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży odbierali jedno połączenie co 6 minut - łącznie ponad 7000. Paula Włodarczyk, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: „Dzieci pytają, czy mogą nam zaufać. Nigdy o tym nie zapewniamy. Możemy wysłuchać i pomóc, ale zaufanie zawsze jest decyzją dziecka”.

„To, dokąd prowadzi nas sztuka, literatura, muzyka, to miejsca nienazwane – jak podróże w naszych snach. Wszystko może się tu wydarzyć, a jednocześnie może się to wydarzyć wszędzie – również w naszym domu” - mówi Hania Rani w Podkaście Powszechnym.

Niemal 2 miliony muzułmanów, chrześcijan, druzów, Beduinów, Czerkiesów i innych – 21 procent społeczeństwa Izraela – to Arabowie. Są lekarzami, farmaceutami, pielęgniarzami, kierowcami, budowniczymi, właścicielami sklepów i przedsiębiorstw. W miesiącach walki z koronawirusem pracujący w szpitalach Arabowie stali się narodowymi bohaterami. Ale część społeczeństwa traktuje ich jako obywateli drugiej kategorii. Sprzyja temu atmosfera polityczna. „Mój kraj jest z moim narodem w konflikcie” mówi Karolinie Przewrockiej-Aderet Toni Nasser, edukator i aktywista.

Na ulice wychodzą dziesiątki tysięcy Izraelczyków. Ich wściekłość wywołało nieumiejętne radzenie sobie przez rządzących z epidemią, skalą bezrobocia i gospodarczych tarapatów. Dochodzi do starć z policją, ale też między zwolennikami i przeciwnikami premiera Netanjahu. Jakby tego wszystkiego było mało, przy północnej granicy kraju doszło do eskalacji konfliktu z Hezbollahem. Kiedy i jak Izrael wybrnie z tych wszystkich tarapatów? Rozmawiają Karolina Przewrocka-Aderet („Tygodnik Powszechny”) i Ofer Aderet („Haaretz”).

Jeszcze do niedawna niewiele wiedzieliśmy o dziejach udomowienia kotów. Ile możemy odkryć dzięki liczącej około sześciu tysięcy lat kostce, znalezionej tu, w Polsce? Dr Magdalena Krajcarz, archeozoolożka, opowiada o opublikowanych właśnie badaniach polskich naukowców, które do historii relacji kocio-ludzkich dopisują nowe, ważne fakty.

Wspólnoty, żeby trwać, potrzebują opowieści; także wspólnota europejska. Jednak każde pokolenie musi przepisywać swoją opowieść na nowo, żeby stawić czoło wyzwaniom przyspieszającego świata. Jaka opowieść i symbole pozwalają nam budować i utrzymywać przy życiu Unię Europejską? Opowiada Marcin Napiórkowski ze swoim synem Adasiem.

Walcząc z koronawirusem, większość krajów Unii, nie bacząc na koszty, zamroziła swoje gospodarki, żeby powstrzymać rozwój pandemii. Problem w tym, że po zwycięstwie nieuchronnie przyjdą ekonomiczne i społeczne skutki tej decyzji. Jaki pomysł na ratowanie swojej gospodarki ma Europa? Czy kryzys okaże się szansą na spektakularną ucieczkę do przodu? I – jak się to wiąże z walką z globalnym ociepleniem, którego przecież koronawirus nie unieważnił?

Prof. Szymon Malinowski: Czas na bezczynność w sprawach klimatu już się wyczerpał. Popanikujmy trochę, a potem, cytując mistrza Młynarskiego – róbmy swoje. Może to coś da.

Od pierwszego i ostatniego lotu Polaka w kosmos właśnie mijają 42 lata. Mateusz „Matt” Harasymczuk: „To zdecydowanie za długo”.

Kwietna łąka w mieście? O tym, dlaczego jest dużo lepsza dla ludzi i dla przyrody niż trawnik, o pożytkach i radościach z łąk i o tajemnicach dzikich roślin opowiadają Natalia i Maciej Podyma z Fundacji Łąka. Do najnowszego „Tygodnika” dołączyliśmy dwa metry kwadratowe łąki!

Był jednym z najświetniejszych felietonistów w dziejach „Tygodnika”. O zmarłym 29 maja pisarzu opowiadają Tomasz Fiałkowski i Grzegorz Jankowicz.

To stan traktowany po macoszemu w programach szkół rodzenia, przemilczany w rozmowach z matkami, przyjaciółkami, a nawet lekarzami, gdy zbliża się termin porodu. Dlaczego o tym, co naprawdę czeka kobietę po urodzeniu dziecka, mówi się tak bardzo niewiele? Karolina Przewrocka-Aderet rozmawia z Małgorzatą Frej, lekarką pediatrą, twórczynią grupy wsparcia dla kobiet w ciąży, połogu i wczesnym macierzyństwie „Czułe Matki”.

Agata Romaniuk: „W małym mieście zawsze ktoś patrzy. Kupujesz bluzkę przez sieć i wszyscy wiedzą. Ale za to możesz z przekonaniem powiedzieć: »Jestem stąd«”. Reporterka i socjolożka opowiada o światłach (i cieniach) życia w małym mieście.